Een geschiedenislesje over de Nederlandse Antillen

De Nederlandse Antillen, Caribisch Nederland, ABC-eilanden, BES-eilanden, SSS-eilanden. Hoe noemen we het nou eigenlijk? BON travel geeft een mini les vaderlandse geschiedenis voor iedereen die nou even echt wil weten hoe de vork in de steel zit. Met de Nederlandse Antillen bedoelt men doorgaans een voormalig land binnen het Koninkrijk der Nederlanden.

Een korte terugblik: alle eilanden van de Nederlandse Antillen en Aruba delen eenzelfde langdurig koloniaal verleden waarbij de heerschappij beurtelings door de Spanjaarden, Engelsen, Fransen en de Nederlanders werd uitgeoefend. Naar verluidt zijn de eilanden eind 1400 door Columbus ontdekt. Uiteindelijk duurde het tot 1631 voordat de eerste kolonisten zich vestigden op Sint Maarten. Pas in 1816 kwam er een einde aan de onderlinge strijd tussen de toenmalige koloniale grootmachten Engeland, Frankrijk en Nederland. In dat jaar werden bij verdrag zowel de Beneden- als de Bovenwindse Eilanden aan Nederland toegewezen. In 1948 kregen de zes eilanden de naam Nederlandse Antillen en enkele jaren later, in 1954, werd in het ‘Statuut van het Koninkrijk der Nederlanden’ een grote mate van autonomie vastgelegd.

Van 1954 tot 10 oktober 2010, in de volksmond ook wel kortweg 10-10 genoemd, werd er gesproken over de Nederlandse Antillen. Hiermee werd in het begin de eilanden Aruba, Bonaire, Curaçao, St. Maarten, Saba, St. Eustatius bedoeld. Deze eilanden liggen alle zes in het Caribisch gebied. Ook al word er in de volksmond nog wel gesproken over de Nederlandse Antillen om deze eilanden aan te duiden, staatskundig gezien bestaan de Nederlandse Antillen niet meer tegenwoordig. Bonaire, St. Eustatius en Saba zijn sinds 2010 bijzondere gemeenten, openbare lichamen van Nederland. Deze drie eilanden worden ook wel afgekort met de naam BES-eilanden. B-onaire E-eustatius en S-aba. De rijksoverheid gebruikt de naam Caribisch Nederland om hiermee de bes-eilanden aan te duiden. Sinds 10-10 vallen de eilanden ook onder Nederlandse wetgeving. En de inwoners mogen voortaan stemmen voor de tweede kamer.

Per 1 januari 1986 kent Aruba een status aparte. Het eiland trad dat jaar uit de (voormalige) Nederlandse Antillen en werd sindsdien het derde zelfstandige land (naast Nederland en de Nederlandse Antillen) binnen het Koninkrijk der Nederlanden. Aruba deelt Buitenlandse Zaken en Defensie met het koninkrijk, maar interne zaken zoals beleid, wetgeving en valuta regelt het eiland zelf. En ook Curaçao en St. maarten kennen sinds november 2006 een status aparte binnen het koninkrijk vergelijkbaar met die van Aruba.

Benedenwindse eilanden vs Bovenwindse Eilanden

Naast de staatkundige benamingen kennen de eilanden ook een geografische tweedeling. Aruba, Bonaire en Curaçao (de ABC-eilanden) worden ook wel de benedenwindse eilanden genoemd. En de eilanden Saba, St. Maarten en St. Eustatius (SSS-eilanden) worden ook wel de bovenwindse eilanden genoemd. De benedenwindse eilanden liggen vlakbij de evenaar, voor de kust van Venezuela. Je geniet op de ABC-eilanden dan ook van zo’n 12 uur daglicht. En het klimaat is eigenlijk altijd zonnig en warm. De middelde temperatuur op de ABC-eilanden ligt rond de 30 graden en ook de zee is tussen de 28-29 graden Celsius. Dat klinkt misschien warm, maar doordat er op de eilanden eigenlijk altijd een passaatwind waait is het klimaat juist heerlijk. De benedenwindse eilanden zijn naar verluid ontstaan uit het verschuiven van tektonische platen miljoenen jaren geleden doordat in het oostelijke Caribische gebied vulkanische activiteit was. Door verschuivingen werden enkele delen van de plaat zo hoog opgeheven dat de bovenste punten boven water kwamen te staan. Rondom het eiland heeft zich steeds meer gesteente opgehoopt waardoor de eilanden zijn ontstaan. De hoogste toppen van Bonaire, de heuvel Brandaris, is bijvoorbeeld gevormd door de opeenstapeling van gesteente. Ook tegenwoordig veranderen de eilanden nog steeds. Het prachtige koraalrif sterft uiteindelijke af, wordt gesteente en vormt eigenlijk weer een nieuw stukje eiland. ABC-eilanden

De bovenwindse eilanden liggen boven in het Caribisch gebied. Hier vallen ook de sss-eilanden onder. St. Maarten, Saba en St. Eustatius eilanden zijn vermoedelijk ontstaan uit vulkanische activiteit. De vulkanen The quill (de kuil) op St. Eustatius en Mount Scenery op Saba zijn ook goed te bewandelen. Geologisch gezien zijn de vulkanen op Saba en St. Eustatius nog jonge actieve vulkanen. Al is de laatste eruptie op beide eilanden wel meer 1600 jaar geleden. St. Maarten behoorde tot een andere tektonische plaat verschuiving, die nog veel eerder heeft plaats gevonden en wordt nu gezien als dode vulkaan. De bovenwindse eilanden kennen een veel groenere vegetatie dan de benedenwindse eilanden, mede dankzij de vulkanische grond. Maar bovenal de elementen zon, wind, water hebben flink hun best gedaan en de eilanden gevormd tot wat ze nu zijn. Op de benedenwindse eilanden zie je vooral veel cactussen, aloe vera en soortgelijke planten. Op Saba en St. Eustatius heb je echt tropisch regenwoud en een rijke flora en fauna. De Biodiversiteit op deze eilanden is zonder twijfel de rijkste van het Koninkrijk.

De eilanden in een notendop

Vlag	Land	Voertaal	Inwoners	Kerwoorden
	Aruba	Engels, Nederlands, Papiaments	115.120 / 180 km²	Hagelwitte stranden, Amerikaanse invloeden, palmbomen, tropische cocktails, altijd zonnig, uitgaan en vertier.
	Bonaire	Papiaments, Nederlands	19.549 / 288 km²	Laidback eilandgevoel, watersport walhalla, windsurfen, kitesurfen, duiken, snorkelen, lekker uiteten, foodtrucks, BBQen op het strand, Nederlandse invloeden.
	Curaçao	Papiaments, Nederlands,	158.040 / 444 km²	Stranden in prachtige baaien, hippe beachclubs, historisch kleurrijk Willemstad, Nederlandse invloeden.
	St. Maarten	Engels, Nederlands	74.884 / 87 km²	Heuvelachtig groen, prachtige baaien, Frans en Nederlandse zijde, culinaire cadeautjes, prachtige hagelwitte zandstranden.
	Saba	Engels, Nederlands	1800 / 13 km²	Klein en ongerept, weinig toerisme, regenwoud, hiken, top bestemming voor bootduiken, eco-vriendelijk, vulkanisch.
	St. Eustatius	Engels, Nederlands	3193 / 21 km²	Puur, Rustig, rijke historie, klein eiland, ongerept, weinig toerisme, vulkanisch, top duikbestemming, hiken in het regenwoud.